Geschiedenis
Het Lam Gods
Het Lam Gods
- Hubert van Eyck, de grootste schilder ooit, begon dit werk; zijn broer Jan, die tweede in de schilderkunst was, voltooide deze zware taak op vraag van Joos Vijd. Deze vertrouwt dit werk aan uw goede zorgen toe op 6 mei 1432. Bewonder wat zij tot stand hebben gebracht - Dit kwatrijn op de lijst van het centrale paneel bevat essentiële informatie over het veelluik. Het is nog steeds niet duidelijk welk deel door Hubert en welk deel door Jan Van Eyck werd geschilderd. Op 6 mei 1432 werd het altaarstukvoor het eerst opgesteld in de kapel van Joos Vijd en Elisabeth Borluut, twee vooraanstaande inwoners van Gent.
De tumultueuze geschiedenis van het Lam Gods is één van oorlogen, brand en diefstal. Na de Tweede Wereldoorlog keerde het Lam Gods terug naar de Vijdkapel in de Sint-Baafskathedraal om in 1986 te verhuizen naar de Villakapel. Sinds 2021 kreeg het zijn huidige plaats in de Sacramentskapel.
Restauratie
In 2012 drong een doorgedreven restauratie zich op. De restauratie werd uitgevoerd in het Museum voor Schone Kunsten te Gent door het Koninklijk Instituut voor Kunstpatrimonium en met financiële steun van de Vlaamse Overheid en het Fonds Baillet-Latour. Daarbij werden de oude verharde vernislagen en de overschilderingen minutieus verwijderd.
Dankzij de restauratie zien we voor het eerst sinds de 16de eeuw de originele verflaag geschilderd door van Eyck.
Na de restauratiewerken kreeg het Lam Gods in 2021 zijn huidige plaats in de Sacramentskapel. In mei 2023 is de laatste fase van de restauratie gestart en werden de zeven panelen van het bovenregister overgeplaatst naar het MSK Gent. Het einde is voorzien in 2026.
Raadsel van inscriptie na eeuwen opgelost
Naar aanleiding van de restauratie werd eindelijk de inscriptie op de eredoeken achter Maria en Johannes de Doper gelezen. Dat gebeurde op basis van de studie van röntgenbeelden op drie plaatsen waar de inscriptie goed bewaard is. Verrassend is dat de naam van Lubrect (oude alternatieve spelling voor ‘Hubrecht’) en de datum van zijn sterven er in voorkomen! Daaruit is af te leiden dat Jan Van Eyck het bovenste register schilderde als eerbetoon aan zijn gestorven broer. Maria en Johannes bidden bij Christus niet alleen voor de mensheid, maar ook voor de ziel van Hubrecht. Het bovenste register, waarvan de houten structuur anders is opgevat dan het onderste, is een extensie door Jan Van Eyck aan het onderste register, door Hubrecht onvoltooid achtergelaten. Twee retabels dus, uit broederlijke liefde. De wetenschappelijke studie van Helene Verougstraete en Wim Verbaal: ‘The Ghent Altarpiece and the Inscription on the Cloths of Honour behind Mary and John the Baptist’ kan u hier lezen.
Helene Verougstraete and Wim Verbaal, The Ghent Altarpiece and the Inscription on the Cloths of Honour behind Mary and John the Baptist, Ghent, Saint Bavo’s Cathedral, 2022, 44 pp.
